Randjes plakken

Voor het plakken eerst de randjes zagen. Omdat mijn zaag niet zo'n geweldig oppervlak achterlaat, ga ik ze eerst recht en glad schaven op de beproefde manier met de futselplank.

Dit wordt de lijmkant. Hierna op de zaagtafel het latje op de juiste breedte van de plank afzagen. De lelijke gezaagde kant wordt nu dus de zichtkant, maar die ga ik voor gebruik natuurlijk ook nog netjes glad schaven.

En dan lijmen op de multiplex zijkant. Ik kreeg een tip van Annette Koehnen om dat niet met lijmklemmen maar met tape te doen. Tape flink straktrekken natuurlijk.

Als de lijm droog is de grootste klodders voorzichtig wegsteken met een scherpe beitel en dan het iets te brede randje gelijk met het oppervlak van de multiplex plaat schaven. Dit is dan weer een ideale toepassing voor handgereedschap. Het oppervlakte fineer van multiplex is erg dun, dus met een schuurmachine oid zit je er zo doorheen. Met een fijn afgestelde zoetschaaf kan je heel voorzichtig het overtollige hout en de lijmresten weghalen. Ik gebruik hier vooral houten schaven omdat die geen strepen op het fineer achterlaten. Als laatste met een stukje fijn schuurpapier de boel afwerken.

Ten slotte de uitstekende eindjes van het randje afzagen en de kopse eindjes met een blokschaafje afwerken. Dan ziet het er zo uit. Het verschil tussen de multiplex zijkant en de afgewerkte rand is duidelijk te zien.

Ik heb eerst de kastplanken bij wijze van oefening gedaan. Daarbij heb ik niet heel erg opgelet of het hout wel mooi bij het fineer past kwa kleur en tekening. Bij de zichtbare panelen moet ik daar beter op gaan letten en eerst uitzoeken welke plank er mooi bij welk paneel past.

8 planken gedaan. 36 to go.

Randjes

Nu de multiplex panelen binnen zijn moet er nog iets mee gebeuren voor ik ze tot kastjes kan gaan samenbouwen. Multiplex bestaat uit een aantal lagen fineer dus de zijkanten zien er gelaagd uit. Dat vind ik niet zo mooi en is nog kwetsbaar ook. Ik heb begrepen dat er tegenwoordig ook keukens aangeboden worden waar de makers geen zin hebben om deze kanten af te werken. Maar dan is het design en betaal je er dus meer voor.

Ik wil de zichtbare kanten afwerken met een randje hardhout. Er lagen nog een paar planken esdoorn en die heb ik verzaagd tot bruikbare stukken tussen alle knoesten en scheuren door. Vervolgens alles vlak en op de juiste dikte gebracht met de schaafbank.

En daar liggen ze naast de zak met schaafkrullen (voor de konijnen van John). Voor zo'n klus waar je even snel een stapel planken wilt verwerken zijn machines ideaal. Je vraagt je af hoe ze dat vroeger deden toen er nog geen machines bij de lokale timmerman stonden. Zij hadden een paar strategieën om het werk overzichtelijk te houden. In de eerste plaats de leerjongens die het zware vuile werk tegen een krappe beloning moesten doen. Ze kochten het hout ook veel meer op maat. Mijn planken zijn 4cm dik en die breng ik terug tot 19mm. Het scheelt heel veel werk als je met duims hout van 2,5cm dikte begint. En tenslotte waren de timmermannen natuurlijk erg geoefend en razendsnel met een handschaaf.

Multiplex is aangekomen

Een hele stapel, in totaal ongeveer een kwart kubieke meter hout. Gelukkig paste het makkelijk in de Duett. Ik had het besteld bij Fijnhout Amsterdam. Misschien niet de goedkoopste winkel, maar wel hele goede kwaliteit. Ze hebben het direct op maat gezaagd. Met een grote paneelzaag is dat heel wat makkelijker dan met de circelzaag en een geleidelatje op de knietjes op de grond. En mijn tafelzaag is er net een maatje te klein voor.

En hier de stapel in een hoekje van de garage. Ik heb de tijd genomen om eerst een mooi vlak vloertje te maken omdat het beton erg hobbelig is. Onderin de stapel allemaal goedkoper berken multiplex dat ik voor de onderkasten ga gebruiken die je toch niet ziet. Voor de bovenkasten heb ik met esdoorn gefineerde platen. Mooi spul. Als je op de foto klikt zie je ongeveer hoe het er uit ziet.

Nu moet ik alle zichtbare zaagkanten af gaan dekken met een latje esdoorn. Ik heb voldoende hout op zij gezet, moet het "alleen" nog gaan verwerken.

Het is nu dus weer afgelopen met het freewheelen. Het laatste tussendoor projectje is een spookschaafje geweest die ik met behulp van een kit gemaakt heb. In die kit zaten de metalen delen, het hout is van een restant appel.

En tenslotte nog wat foto's van de tafel die ik dit voorjaar samen met zwager Menno gemaakt heb.

Zoals je kunt zien was het mis gegaan bij het verlijmen van deze twee planken. Ik denk door een combinatie van niet optimale uitlijning van de groeiringen en een mislukte verlijming. Repareren was niet zo moeilijk want de lijmnaad liet wel heel makkelijk los. Ik heb het nu met epoxy gelijmd en heb een stukje hout genomen dat kwa groeiringen beter in de richting komt. Ze gaan het het blad nu wit verven. Zonde, heh!

Sponningsschaaf gerepareerd

In de niet aflatende reeks oude troep: Een sponningsschaaf van Nooitgedagt. Een sponningsschaaf is bedoeld om een verdiepte randje aan een plank of balk te schaven, bijvoorbeeld dus een sponning voor een ruit oid.

Deze heeft aan de zijkant een mooi gekrulde messing plaat, de diepteaanslag. Die is in hoogte verstelbaar. Onder de schaaf zie je net nog de breedte aanslag, ook verstelbaar. Verder heeft hij nog een extra beiteltje die rechtop staat en de voorritser is. Dit is belangrijk bij het schaven van een sponning dwars op de draad van het hout. Die voorritser voorkomt dan het rafelen.

Na demontage bleek de schaaf toch verder versleten dan ik dacht. Een blik op de zool laat zien dat de schroefgaten uitgelubberd zijn. De zool is ook helemaal scheef versleten. Dit schaafje heeft zijn kost wel verdient bij een ouderwetse timmerman.

De gaten heb ik met schroefdraadbussen weer gerepareerd. Eigenlijk zijn dat rotdingen want ze zijn nooit echt recht in het hout te krijgen. Zelfs niet als je de boorkolom als mal gebruikt.

Nadat ik er een nieuwe zool onder gelijmd had van keiharde canadese esdoorn, moest ik de mond weer uitzagen en beitelen. De schroefgaten in de zijkant van de diepteaanslag heb ik niet met die stalen dingen gerepareerd, daar heb ik een beuken deuvel ingelijmd en een gewone houtschroef gebruikt.

En toen was het tijd om te testen. Eerst met de draad mee.

En dan dwars op de draad van het hout.

Hij werkt en maakt verdomd leuke krulletjes!

Helaas is de originele donkere patina op teveel plaatsen beschadigd door alle reparaties. Ik heb hem dus maar helemaal kaal gemaakt en met lijnolie behandeld. En zo ziet het er nu uit te midden van allemaal andere recente projectjes.