Videootje van de lades

Het is toch gelukt om tijdens de kerstdagen de aanrechtkast te lakken. Wij hoefden niet veel aan de kerstdiners te doen, dus dat kwam goed uit. Over dat lakken valt op zich niet zoveel te vertellen. Ik gebruik Hermadix blanke parketlak in zijdeglans. Op de buitenkant van de kast die straks toch uit beeld is heb ik twee lagen gekwast. De binnenkant heb ik wat zorgvuldiger geschuurd. Dan ook met de kwast zo netjes mogelijk de lak aangebracht. Tussen de lagen nog een keer met 320 schuurpapier glad gemaakt. Eigenlijk ben ik niet zo'n schilder, maar het is toch wel netjes geworden.

Vandaag heb ik de lades gemonteerd. Dat is leuk! Om de lade geleiders op de goede plek te krijgen heb ik wat simpele malletjes gemaakt. Een rechthoekig (zorgvuldig haaks gezaagd) stuk multiplex om de juiste hoogte te krijgen en een klein stukje hout waar ik een hoekje in gezaagd heb op 22 mm om de geleider op de juiste afstand van de voorrand van de kast te krijgen.

En dan met een scharniercentreerboor gaatjes boren voor de schroefjes. In de Blum catalogus staat precies hoe en waar je moet boren.

En dan het moment supreme, doet 'ie het?

En weer een kast

De gootsteenkast is zo goed als klaar. Hier een foto met een van de lades even los er in gezet. Het past gelukkig.

En een foto van de inhoud van de gootsteen kast waar ik bovenin de achterwand een stukje teruggezet heb. Op de foto vallen twee dingen op. In de eerste plaats hoe mooi ik dat geknutseld heb natuurlijk. Maar wat vooral opvalt is wat een ontzettende troep dat multiplex is. Eerst had ik hiervoor een mooi stukje esdoorn gefineerd spul, maar dat had ik te smal gezaagd. Nu dus een stuk merantie multiplex uit de bouwmarkt. De foto is geflitsts en dan ziet het er nog beroerder uit, maar ik ben blij dat dit achter in de kast zit en straks hoegenaamd onzichtbaar is.

Ik ga de kast nu eerst lakken zodat hij kant en klaar in de hoek geschoven kan worden. Maar dat wordt wel na de kerst want het is een beetje druk deze tijd.

Gootsteenkast

Dit wordt een dubbele kast, aan de linkerkant komt de spoelbak, de kast heet dan ook het gootsteenkastje. Aan de rechterkant komt een ladekast, voor onder andere bestek. Totaal is het 145 cm, een flink gevaarte dus.

De lades heb ik vorige winter al gemaakt, die bepalen dus de breedte van de ladekast. Ze glijden in een gelagerde ladegeleider van het merk Blum. Dit komt allemaal erg precies. Maak je de kast ook maar een mm te smal, dan past de lade er niet meer in. Gelukkig hebben de Blum geleiders wel een paar mm speling in de breedte. Om de midden wand van deze dubbele kast op de goede plek te krijgen heb ik twee latjes precies op de lademaat afgezaagd. Deze gebruik ik om de juiste afstand af te tekenen. Op de foto zie je de twee witte latjes en de waterpas gebruik ik hier als lineaal om af te tekenen.

In deze ladekast komt ook nog een tussenbodem. Misschien overbodig, maar daar wordt het allemaal wat steviger van en zullen de kastwanden nooit zo krom kunnen gaan staan dat de ladegeleiders niet meer werken. Na het aanbrengen van de lamellos heb ik een proefopstelling gemaakt om de lades te testen. En zowaar, alles past en loopt mooi soepel.

Vervolgens ben ik alles verder af gaan werken en vooral veel passen, bijvoorbeeld of de achterwanden wel netjes in de groeven gaan. Daarbij kwam ik er achter dat de achterwand van de gootsteen kast te smal is. Die heb ik klaarblijkelijk op de binnenmaat van de kast gezaagd, zonder rekening te houden dat ze ook nog een stukje in de groef moeten steken. Dus alles weer netjes op zij gezet en eerst maar een nieuw plaatje multiplex gaan kopen.

Nog een kast

De kast voor de koelkast is nu ook klaar. Hier een plaatje hoe het er uit zit bovenop zijn onderkast die ik in een vorige blog al had besproken.

Onderin de koelkast-kast zie je dat ik de onderhoeken achterin versterkt heb met twee driehoekjes. Het is nog even afwachten of dat wel gaat passen met de koelkast er in geschoven. Je kunt ook bovenin zien dat ik een stuk van de kast niet gebruik en hier een blind paneel in heb gezet. Helaas bestaat er geen tussenmaatje koelkast tussen 102cm en 122cm. Vandaar deze minder elegante oplossing. De deur die hier straks voorkomt is wel de volle hoogte, dus zolang de kast dicht zit zie je er niets van.

De zolderkamer heb ik voorlopig tot voorraadkamer omgebouwd. Het begint daar al aardig vol te raken.

Telsell

Oh Mike, kijk, wat een mooie gaten! En niet 1 of 2, maar allemaal! Ik kan het niet geloven! Deze speciale Colt boorbits gemaakt van speciaal staal en met de UNIEKE orbital snijpunten geven de mooiste gaten in het moeilijkste hout die ik ooit gezien heb! Kijk, in vuren, hard eiken, maar ook in multiplex, waarvan je gewoon WEET dat je er geen mooie gaten in kunt boren, zijn er geen rafels te zien! Zelfs waar het Colt bit het hout weer uitkomt, kijk, geen rafeltje! Ik kan het nog steeds niet geloven!

Kast onder de koelkast

Vandaag heb ik de kast die onder de koelkast komt in elkaar gezet. Dit is een wat complexere kast. In de eerste plaats heb ik hier de planken vastgelijmd. Deze liggen dus niet op pennetjes waardoor de kast inhoud aan te passen zou zijn. Omdat er nogal een gewicht op komt wou ik graag de constructie zo stevig mogelijk hebben. En er zit nog een aardigheidje in voor de koellucht die de koelkast nodig heeft.

Achterop de koelkast zit een warmtewisselaar. Daar moet constant een luchtstroom langs gaan, anders raakt de boel oververhit. Vaak wordt daarvoor in de plint een rooster gezet en de koellucht gaat dan achter de kastjes langs, achter de koelkast langs en dan door een gat bovenin de koelkast-kast weer naar buiten. Maar er bestaat nog een mogelijkheid, de koellucht door het onderkastje te geleiden. De bodemplaat is dan iets korter, waardoor de lucht achter het deurtje langs de kast in kan. Dan zitten er roosters achter in de kast om de lucht naar de koelkast te geleiden. Zo iets als dit ruwe schetsje:

Het voordeel hiervan is dat je geen lelijk rooster in je plint hebt. Het is slechts een detail, maar wel leuk om zo te construeren. Alles bij elkaar werd het wel een ingewikkelde lijmklus, om alles netjes in elkaar te krijgen.

Gaatjes

Graag was ik verder gegaan met de bovenkastjes. Het volgende punt is het boren van de gatenrijen voor de plankdragers. Dat zijn van die pinnetjes die je in een gaatje stop waar de plank op rust. Om de kast flexibel te houden boor je een hele rij gaatjes in de zijkant. Om die overal op gelijke hoogte te krijgen heb ik een boormalletje gemaakt. Maar bij het testen in een restplankje kwam ik er achter dat het boren van een mooi gaatje helemaal zo makkelijk niet is. Meestal maakt dat weinig uit omdat het gaatje toch afgedekt wordt of er komt een schroef in oid. Maar hier is een hele rij meestal ongebruikt, dus vol in het zicht. En dan wil ik wel een fatsoenlijk gaatje hebben en niet zo.

Twee gaatjes (rechts) zijn redelijk geworden, met heel veel moeite. Om het hele proces wat makkelijker te maken heb ik speciale boortjes besteld die net zulke mooie gaten maakt, maar dan gewoon gelijk zonder listige trucs.

Om toch nog wat te doen te hebben, heb ik de lade geleiders aan de lades bevestigd. Onder aan de lade komt een speciale klem die vervolgens in de ladegeleider klikt. Het was even een uitzoekerij, want de documentatie van de firma Blum is vrij cryprisch. Van die handleidingen die je past snapt als je weet hoe het moet.

Je kunt hiervoor een speciale mal kopen, maar als je het klemmetje op z'n plaats houdt en een beetje intelligent met een centerpons de gaatjes markeert, dan gaat het ook heel goed. Achter in de lade moet dan nog een gaatje geboord, waarvoor ik een simpel malletje heb gemaakt.

Daar zitten die klemmetjes met die mooie oranje hendels. Gelukkig is het uit het zicht.

Nog een tip, als je lijmresten weg wilt krabben, gebruik dan een oude beitel! De goede beitel die ik had gebruikt zat gelijk vol roestplekken en heeft een hoop tijd gekost om weer te fatsoeneren.

De kastjes.

De bestekbak heb ik maar even opzij gezet, eerst maar eens naar de kastjes kijken. Nu alle multiplex panelen in principe klaar liggen kan ik ze in elkaar gaan zetten. Dat doe ik met behulp van lamello's. Een soort koekjes, maar dan van beukenhout gemaakt. De verbinding gaat er uit zien zoals in dit teststukje:

Voor die koekjes frees ik gleufjes in het hout met de speciale lamellenfrees. Ik heb er een op marktplaats op de kop getikt, maar dat is geen al te beste koop geweest. Hij is behoorlijk versleten. Maar goed, geld voor een nieuwe heb ik er ook niet voor over. Op de foto zie je zo'n los koekje liggen op de plank en zie je hoe ze tussen de twee panelen in de sleuven zitten om de verbinding te versterken. Voor het frezen gebruik ik de pas gevlakte werkbank als referentie waardoor het resultaat heel behoorlijk wordt. Hier de gleuven in de horizontale delen.

En hier in de verticale delen, daar gebruik ik een blok hout voor met een mooie haakse zijkant. Door zo te werken komt de precisie uit de vlakke werkbank en niet uit de (versleten) beugels van de machine.

Om het assembleren wat makkelijker te maken heb ik de koekjes in de bankschroef nog iets platter geknepen. Het is lekker als er in het geheel nog een heel klein beetje bewegingsruimte zit om de delen goed op z'n plaats te schuiven. Door de vochtige lijm gaan ze toch wel weer in hun groefjes uitzetten. In de hoeken plak ik nog een strook afplaktape om uitpuilende lijm op te vangen, en dan is het zaak alles goed in de lijm te zetten, in elkaar steken, klemmen er op, controleren op haaksheid en desnoods nog een beetje corrigeren met een klem diagonaal.

En zo heb ik er nu vier gemaakt. Dit zijn de bovenkastjes, de kleinste om een beetje aan het proces te wennen.

Natuurlijk zien jullie gelijk wat er fout is gegaan. Drie kastjes hebben een achterwand waar het houtpatroon verticaal loopt, en de vierde heeft hem horizontaal. Daar kan ik me zoooo aan ergeren. Al die tijd let ik op zulke details en dan in de hektiek van het moment gaat het toch een keertje fout. Wat nu? Er uit halen gaat niet meer. Ik kan het gewoon laten zitten. Het is het achterste kastje, daar kijkt toch niemand in. Ik kan er ook een losse plaat achterin lijmen. Nou ja, ik moet er nog eens diep over nadenken.

Een rampje

Vandaag dacht ik te beginnen met het uitfrezen van de bestekbakjes. Maar dat ging gelijk helemaal mis. Het is uiteindelijk mijn eigen fout (natuurlijk), ik had een frees van 14 mm die net aan in het gat van 15mm van de geleidering past. Dat is te weinig heb ik nu begrepen. Er zit ook nogal wat speling in de grondplaat van de bovenfrees. Gevolg was dat de frees vrijwel direct keihard in de geleidering hapte. Met een kapotte frees en een kapotte geleidering als gevolg. Project staat dus even op non actief.

Om toch nog iets nuttigs te doen vandaag, ben ik mijn werkbank maar gaan vlakken. Ik had gemerkt dat hij nogal hol was gaan staan, in het midden bijna een mm dieper dan aan de kanten. Dus een paar schaven tevoorschijn gehaald en zo kon ik gelijk even mijn agressie kwijt.

Het resultaat mag er zijn. De bank ziet er  weer als nieuw uit, en wat belangrijker is, hij is weer vlak. Alleen vlak langs de gaten rij zie je een kleine holte, die is ongeveer 0.2mm diep. Ruimschoots binnen alle toleranties.

Ook in de lengte is hij mooi vlak. Er zit alleen helemaal achteraan nog een holte, maar die laat ik lekker zitten. Grappig is om te merken dat ik in de loop der tijd veel geleerd heb over schaven. Het gaat nu veel makkelijker dan toen ik de werkbank pas gebouwd had. Ik weet nog wel hoe ik toen heb lopen wanhopen of het ooit wel vlak zou worden.

Nu heb ik weer een mooie referentie om straks mijn kastjes goed recht te krijgen.

Verder met de bestekbak.

We zijn lekker een weekend in Groningen geweest, dus weinig nuttigs gedaan. Maar de plank voor de bestekbak staat nu wel klaar.

Na het lijmen moest ik hem eerst weer netjes vlak zien te krijgen. Het meeste werk door dwars op de draad te schaven. Dwars gaat veel lichter, dus kan je makkelijker veel hout tegelijk verwijderen. En dwars heb je nooit dat je opeens diepe splinters uit het hout trekt. Nadat de plank zo netjes gevlakt is, ga ik met een zoetschaaf in de lengterichting van het hout de boel mooi glad maken.

Maar het hout is echt keihard. En kruisdradig waardoor de draadrichting bij elke groeiring van richting verandert. Bijna niet te doen met een handschaaf. En mijn rug deed pijn, en mijn elleboog speelde weer op....
Genoeg excuses om de schuurmachine te pakken.

Na het vlakken komt het op maat zagen. Hij is een beetje onhandig van vorm voor mijn zaagtafel. Ik heb het maar met de handcirkelzaag gedaan.

En zo ziet de plank er nu uit. Vrij grof geschuurd. Ik heb met potlood al uitgetekend waar ik de bakjes wil hebben die nu uitgefreest moeten worden, maar dat is op de foto moeilijk te zien.

Bestekbak

In een folder van een keukenfabrikant zag ik een hele mooie bestekbak, gemaakt van een massieve plaat hout. Dat leek me wel wat. Hij is gemaakt van dikke balkjes hout die tegen elkaar gelijmd zijn, waarna de bakjes voor het bestek er uit gefreesd worden. Dus heb ik mijn stapel hout weer eens opgezocht en nog wat mooie kwartiers gezaagde jatoba balken gevonden. Dit is hetzelfde hout waar ik de lades van gemaakt heb, dus dat past mooi bij elkaar.

Na een lange sessie zagen, keuren, weggooien en de mooie stukken op maat geschaafd te hebben, kon ik de balkjes aan elkaar lijmen. Alles eerst netjes gemarkeerd, vooral ook wat de richting is waarin het hout het makkelijkste schaaft. Bij zo'n samengestelde plank is het heel prettig als de draad van het hout overal in dezelfde richting loopt.

En toen alles aan elkaar gelijmd was had ik een voldoende brede plank voor een 90 cm lade.

Deze plaat moet ik nu mooi glad schaven en op maat zagen. Maar ik ben nu door mijn rug gegaan en kan dus voorlopig niet zo veel. Wordt vervolgd.

Assemblage platform

Om de kasten in elkaar te kunnen zetten is een vlakke ondergrond wel zo handig. Dan heb je kans dat alles ook nog haaks en recht wordt. Op de werkbank kan ik wel de kleinere kasten maken, maar de grote kasten maak ik liever op de vloer in de garage, ivm het sjouwen in mijn eentje als ze klaar zijn. Maar de vloer in de garage is erg hobbelig en dus ongeschikt. Daarom heb ik een assemblage platform in elkaar geknutseld. Volgens het torsiebox principe

Bij de bouwmarkt de goedkoopste MDF plaat gekocht en wat vurenhouten latjes. De plaat doormidden laten zagen, 60cm is breed genoeg. Tussen deze twee platen heb ik de vurenhouten latjes gelijmd, twee in de lengte en 6 stuks dwars. Die had ik wel eerst met de vlak vandikte bank allemaal mooi recht en even dik gemaakt. Zo krijg je een heel stijf, maar toch relatief licht geheel.

En tussen de bedrijven door maak ik alle panelen mooi glad. De esdoorn panelen zijn al behoorlijk glad geschuurd maar hebben onderhand wel wat krassen, deuken, lijmvlekken ed. Schuren geeft zo'n stofzooi, dus heb ik ze met een schraapstaal gevlakt.

Een handgeschraapte finish! Eco freaks zouden er wild van worden, maar eerlijk gezegd is het zwaar werk. De schraper wordt snel bot en moet daarom regelmatig weer opgefrist worden. Voor de berkenpanelen die heel wat grover in de fabriek geschuurd zijn ga ik de schuurmachine van Hans weer lenen. Misschien is het komend weekend mooi weer en kan ik het buiten doen.

Berken en esdoorn multiplex

Al een paar keer heb ik geschreven dat ik voor de zichtbare delen van de kastjes duurder esdoorn multiplex gebruik en voor de kastjes die toch grotendeel uit zicht zijn, gebruik ik berken triplex. Maar wat is nu het verschil?

Berken triplex is constructie materiaal. Een hele goede kwaliteit multiplex, maar niet gemaakt om ook nog erg fraai te zijn. Het is niet lelijk, maar heeft een wat onnatuurlijk uiterlijk. Dat komt door de manier waarop het fineer gesneden wordt. In de fabriek hangen ze de boomstam op in een soort grote draaibank, en het fineermes snijdt daar de fineerlaag als een soort grote aardappel schiller vanaf, zoals in deze tekening.

Sier multiplex, zoals mijn esdoorn platen, worden gemaakt door van de boomstam een soort hele dunne planken te snijden. Het voordeel van dat roterend gesneden fineer is dat je hele brede fineerplaten krijgt. Bij het sier fineer zijn dat veel smallere stukken die door de fabriek op een mooie manier tegen elkaar gelegd worden. Het resultaat ziet er dan uit als volgt. Eerst het berken multiplex:

En dan het esdoorn.

Zoals je ziet is het berken multiplex heel wild en een beetje vreemd en lijkt het esdoorn multiplex er meer op of de plaat uit verschillende planken is gemaakt.

Ruimte voor de kraan.

Zoals ik in mijn vorige blog al schreef, het wordt in spoelbak kast erg krap voor de kraan. De spoelbak die we hebben gekocht is vrij fors en om daar achter nog een kraan te kunnen plaatsen heb je wel ruimte nodig. Maar ik had juist in de spoelbak kast de achterwand wat naar voren gezet om voldoende ruimte voor het leidingenwerk te krijgen. Mischien dat het allemaal net aan zou lukken maar nu ik alles nog makkelijk aan kan passen heb ik dat maar gelijk gedaan.

Voor zo'n kleine aanpassing is het een heel gedoe om de mallen voor de bovenfrees uit te meten en op de goede plek te monteren. Je kunt net zo snel wat handgereedschap gebruiken. Dus eerst aftekenen en dan met een zaagje de contouren van de nieuwe groef inzagen.

Dan het hout tussen de zaaglijnen weghakken.

Zo gedaan. Maar ik zou ik niet zijn als ik toch geen foutje had gemaakt. De aanrechtkast is een dubbele kast met aan de ene kant een ladekast en aan de andere deze spoelbakkast. En ik had de rechter en linker zijwand verkeerd om gemarkeerd, dus had ik nu de uitsparing voor de kraan in de ladekast gemaakt!

Nou ja! De hele oefening dus nog maar een keer en nu dan in de goede kast. Het stukje groef dat niet meer in gebruik is heb ik nog opgevuld met een latje. en zo komt het er dan uit te zien, straks als ik de kast ga monteren.

Groeven frezen

Het gaat snel opeens, ik moet vaker bloggen om het allemaal een beetje bij te houden! Eerst nog een plaatje van de stapel esdoorn multiplex met de massief esdoorn randjes. Dit worden de bovenkastjes:

En zo heb ik ook nog een stapel berkenmultiplex voor de onderkasten. In al die platen moet een groef komen voor de achterwand. Als achterwand heb ik ook een stel esdoorn multiplex platen van 10mm dik liggen. Net niet genoeg, dus heb ik vorige week daar nog wat platen merantie triplex van 9mm bijgehaald. Die komen achterin de ladekasten, zijn dus toch hoegenaamd niet in het zicht. Merantie triplex is goedkope splinterige troep. Maar ja, het is dan ook niet duur. Op maat gezaagd en wel was ik voor die drie platen een tientje kwijt.

Multiplex is in dikte niet heel erg maatvast. Die esdoorn platen zitten op zo'n 10,3 - 10,5 mm. De Merantieplaten tussen de 9,4 en 9,8 mm. Daar zijn geen standaard freesjes voor te koop, dus gebruik ik een 8mm freesje en doe het in twee keer. Een heel gemeet, maar het is goed te doen. De meeste platen kon ik op de freesbank doen. Dat is een heel eenvoudig freesbankje, gewoon de bovenfrees op z'n kop in een plaat geschroefd die op zijn beurt weer in de zijtafel van mijn cirkelzaagtafel zit. Dan kan ik de aanslag van de zaagtafel ook bij het frezen gebruiken.

Het gaat eigenlijk heel snel. Aanslag op de goede stand zetten. Even een proefplaatje om de afstelling te controleren en dan al die platen eroverheen jassen. Vervolgens de aanslag 1,5 of 2,5 mm opschuiven en het geheel weer herhalen. Natuurlijk nauwkeurig meten en opletten dat je de groef wel op de goede plek in de plaat maakt. Dat laatste is wel eens misgegaan, maar gelukkig nergens waar het storend in het zicht komt.

De lange platen van de raamkast en de aanrechtkast zijn echt veel te groot voor dit simpele freestafeltje. Dus hier moet ik het anders doen. De bovenfrees weer onder de tafel vandaan halen, plaat neerleggen, geleider erop leggen en zeer nauwkeurig uitmeten waar de groef moet komen. Vervolgens groef frezen. Dan de plaat weer ietsje opschuiven en nog een keer op de gewenste breedte nafrezen. Dan de volgende plaat etc.

Heel nauwkeurig werken is hier belangrijk om straks rechte kastjes te krijgen. Een meetfoutje is zo gemaakt (zie aan de rechterkant waar een extra, maar helaas verkeerd, groefje zit). Echt honderd procent precies wordt het niet, maar gelukkig heb ik een 10mm massief lijstje aan de voorkant van de platen zodat ik voldoende vlees heb om de kast na assemblage netjes recht te schaven.

Ik heb nu bijna alle groeven klaar. Als de bestelde wasbak binnen is moet ik nog even controleren of ik voor de kraan wel voldoende ruimte heb gelaten, misschien dat ik daar nog iets moet gaan knutselen. En zo zwoeg ik rustig door van blunder tot blunder en herstel gaandeweg al mijn fouten.

Dag, dag, schaafjes!

Alle randjes zijn nu aan de multiplex platen gelijmd en netjes glad en op maat geschaafd. Voorlopig lijkt dat dan de laatste klus voor de schaven geweest te zijn. Multiplex is namelijk niet echt materiaal dat geschikt is om te schaven. Het oppervlak is al glad en op de juiste dikte, valt dus weinig aan te doen. En op de zijkanten heb je last van alle lijmnaden die keihard zijn en de beitel snel bot maken en houten schaafzolen snel kunnen beschadigen. Het is gewoon een materiaal voor het machinale houtbewerkingstijdperk.

Dus alle schaven maar eens goed in het vet gezet en nog even een groepsportretje gemaakt.

Ondertussen ben ik bezig om alle multiplex panelen netjes te sorteren, hier en daar nog wat op maat zagen en ik heb een begin gemaakt met het frezen van de groeven voor de achterwandjes.

Na de vakantie

Lange tijd geen blog gepost, want we zijn erg uitgebreid op vakantie geweest naar Vietnam. Prachtig land, vriendelijke bevolking en veel te beleven dus dat kan ik iedereen aanraden.

Maar we zijn ondertussen weer een tijdje terug en ik heb niet alleen maar geluierd in die tijd. Alle esdoorn gefineerde panelen zijn nu voorzien van een esdoorn afwerkrandje. Dus voor de bovenkastjes en voor de zichtbare zijde van de koelkast-kast ligt het multiplex nu klaar om verder verwerkt te worden tot kastjes. De onderkasten worden van berken multiplex gemaakt, minder mooi maar die zijn toch nauwelijks in het zicht. Maar ook daaraan moeten nog nette afwerkrandjes komen.

Bij het paneel voor de koelkast-kast ging er iets mis. Tijdens het lijmen verschoof het latje een beetje waardoor aan één kant een randje multiplex niet afgedekt werd. Gelukkig aan de binnenkant van de kast, maar het moet wel gerepareerd. Dus ik heb een zaagrestje van de grond geraapt en dat boven op het verschoven afdeklatje gelijmd.

Tijdens het drogen van de lijm had ik natuurlijk alle tijd om te bedenken hoe ik al dat overtollige hout weer weg zou werken. Eerst gedacht om te gaan zagen, maar dat leek me een heel gehannes met de kans dat je met de zaagtanden het fineer zou beschadigen. Gelukkig dat ik toen aan de oude Duitse ruwsschaaf dacht. De beitel flink diep ingesteld zodat hij dikke krullen produceert en binnen een minuut zag het er zo uit.

Nog even met een zoetschaafje afwerken en er is niks meer te zien van de reparatie.

Zichtbare delen

Sommige multiplex platen komen vol in het zicht te zitten. Links en rechts naast de afzuigkap, de zijkant van de ijskast en de onderkanten van de bovenkastjes (Als je je een beetje krom buigt). Dat wil ik wel mooi hebben. Dus daar besteed ik extra aandacht aan het uitzoeken van de latjes.

Ik let op de kleur en op het draadverloop in het hout of het een beetje bij elkaar past. Nog niet eens makkelijk en perfect krijg je het niet. Het fineer van het multiplex en mijn latjes komen nu eenmaal niet van dezelfde boom, niet eens van hetzelfde continent. Maar ik geloof dat ik wel een aardig resultaat heb.

Je kunt hier ook zien hoe ik de onderrand van de plaat van een smal latje voorzien heb. Achteraf gezien had ik beter eerst het brede latje op de zijkant en dan het smalle latje op de onderkant kunnen lijmen. Dat had er wat strakker uit gezien. Ik beschouw het nu maar als design, dan is het altijd goed.

Randjes plakken

Voor het plakken eerst de randjes zagen. Omdat mijn zaag niet zo'n geweldig oppervlak achterlaat, ga ik ze eerst recht en glad schaven op de beproefde manier met de futselplank.

Dit wordt de lijmkant. Hierna op de zaagtafel het latje op de juiste breedte van de plank afzagen. De lelijke gezaagde kant wordt nu dus de zichtkant, maar die ga ik voor gebruik natuurlijk ook nog netjes glad schaven.

En dan lijmen op de multiplex zijkant. Ik kreeg een tip van Annette Koehnen om dat niet met lijmklemmen maar met tape te doen. Tape flink straktrekken natuurlijk.

Als de lijm droog is de grootste klodders voorzichtig wegsteken met een scherpe beitel en dan het iets te brede randje gelijk met het oppervlak van de multiplex plaat schaven. Dit is dan weer een ideale toepassing voor handgereedschap. Het oppervlakte fineer van multiplex is erg dun, dus met een schuurmachine oid zit je er zo doorheen. Met een fijn afgestelde zoetschaaf kan je heel voorzichtig het overtollige hout en de lijmresten weghalen. Ik gebruik hier vooral houten schaven omdat die geen strepen op het fineer achterlaten. Als laatste met een stukje fijn schuurpapier de boel afwerken.

Ten slotte de uitstekende eindjes van het randje afzagen en de kopse eindjes met een blokschaafje afwerken. Dan ziet het er zo uit. Het verschil tussen de multiplex zijkant en de afgewerkte rand is duidelijk te zien.

Ik heb eerst de kastplanken bij wijze van oefening gedaan. Daarbij heb ik niet heel erg opgelet of het hout wel mooi bij het fineer past kwa kleur en tekening. Bij de zichtbare panelen moet ik daar beter op gaan letten en eerst uitzoeken welke plank er mooi bij welk paneel past.

8 planken gedaan. 36 to go.

Randjes

Nu de multiplex panelen binnen zijn moet er nog iets mee gebeuren voor ik ze tot kastjes kan gaan samenbouwen. Multiplex bestaat uit een aantal lagen fineer dus de zijkanten zien er gelaagd uit. Dat vind ik niet zo mooi en is nog kwetsbaar ook. Ik heb begrepen dat er tegenwoordig ook keukens aangeboden worden waar de makers geen zin hebben om deze kanten af te werken. Maar dan is het design en betaal je er dus meer voor.

Ik wil de zichtbare kanten afwerken met een randje hardhout. Er lagen nog een paar planken esdoorn en die heb ik verzaagd tot bruikbare stukken tussen alle knoesten en scheuren door. Vervolgens alles vlak en op de juiste dikte gebracht met de schaafbank.

En daar liggen ze naast de zak met schaafkrullen (voor de konijnen van John). Voor zo'n klus waar je even snel een stapel planken wilt verwerken zijn machines ideaal. Je vraagt je af hoe ze dat vroeger deden toen er nog geen machines bij de lokale timmerman stonden. Zij hadden een paar strategieën om het werk overzichtelijk te houden. In de eerste plaats de leerjongens die het zware vuile werk tegen een krappe beloning moesten doen. Ze kochten het hout ook veel meer op maat. Mijn planken zijn 4cm dik en die breng ik terug tot 19mm. Het scheelt heel veel werk als je met duims hout van 2,5cm dikte begint. En tenslotte waren de timmermannen natuurlijk erg geoefend en razendsnel met een handschaaf.

Multiplex is aangekomen

Een hele stapel, in totaal ongeveer een kwart kubieke meter hout. Gelukkig paste het makkelijk in de Duett. Ik had het besteld bij Fijnhout Amsterdam. Misschien niet de goedkoopste winkel, maar wel hele goede kwaliteit. Ze hebben het direct op maat gezaagd. Met een grote paneelzaag is dat heel wat makkelijker dan met de circelzaag en een geleidelatje op de knietjes op de grond. En mijn tafelzaag is er net een maatje te klein voor.

En hier de stapel in een hoekje van de garage. Ik heb de tijd genomen om eerst een mooi vlak vloertje te maken omdat het beton erg hobbelig is. Onderin de stapel allemaal goedkoper berken multiplex dat ik voor de onderkasten ga gebruiken die je toch niet ziet. Voor de bovenkasten heb ik met esdoorn gefineerde platen. Mooi spul. Als je op de foto klikt zie je ongeveer hoe het er uit ziet.

Nu moet ik alle zichtbare zaagkanten af gaan dekken met een latje esdoorn. Ik heb voldoende hout op zij gezet, moet het "alleen" nog gaan verwerken.

Het is nu dus weer afgelopen met het freewheelen. Het laatste tussendoor projectje is een spookschaafje geweest die ik met behulp van een kit gemaakt heb. In die kit zaten de metalen delen, het hout is van een restant appel.

En tenslotte nog wat foto's van de tafel die ik dit voorjaar samen met zwager Menno gemaakt heb.

Zoals je kunt zien was het mis gegaan bij het verlijmen van deze twee planken. Ik denk door een combinatie van niet optimale uitlijning van de groeiringen en een mislukte verlijming. Repareren was niet zo moeilijk want de lijmnaad liet wel heel makkelijk los. Ik heb het nu met epoxy gelijmd en heb een stukje hout genomen dat kwa groeiringen beter in de richting komt. Ze gaan het het blad nu wit verven. Zonde, heh!